Jacob van Lennep maakte bij zijn bezoek
aan Monnickendam kennis met de burgemeester, die tevens handelaar in
vis was en een lijnbaan – dat is een touwslagerij – bezat. Het is
mede dankzij hem dat er nu nog zoveel monumentale panden in het
stadje te vinden zijn.
'Monnikendam draagt meer nog dan
Purmerend blijken van verval: echter heeft de heer Arbman in den tijd
het sloopen van vele schoone huizen belet, door zich dezelve voor de
stad te eigenen, het welk de sloopers heeft afgeschrikt.'
Van Lennep en zijn metgezel, van
Hogendorp, betrokken een kamer in De Doelen, vlakbij de grote kerk.
'...welke herberg een goed "uiterlijk" voorkomen heeft.' De
kamers zullen dus niet veel soeps zijn geweest.
Van Lennep was op pad gegaan met nieuwe
schoenen en had aan het eind van de dag enorme blaren op zijn voeten.
'...half razend van de pijn ging ik met Van Hogendorp den
burgemeester Arbman bezoeken, die ons zeer vriendelijk onthaalde,
wijn schonk en veel vertelde, onder anderen hoe hij als maire de stad
bestierd...'
Dat soort avonturen beleven Gerard en
ik niet in Monnickendam. Wij gaan, heel anoniem en onopgemerkt, een
kopje koffie drinken in de Oude Waag. We worden bediend door twee
jonge meisjes, een blonde en een donkere, die eruit zien alsof ze nog
op school zitten en op zondagochtend een zakcentje bijverdienen. Door
een klein misverstand krijgen we niet precies wat we dachten besteld
te hebben, maar dat mag de pret niet drukken.
We zitten vrijwel als enige in het
monumentale 17e eeuwse pand, dat oorspronkelijk een open front naar
de straat had, later is er een overdekte galerij met pilaren
aangebouwd, waar nu het terras is. De openingen zijn dichtgemaakt met
grote ramen, die uitkijken op het sluisje, het water en de bootjes.
Het interieur heeft fraaie eiken balken en betimmering, is versierd
met wijnrekken en vaten, er is een houten trap naar de
bovenverdieping.
 |
| Links: Cipiershuis, rechts: Oude Waag |
Na de koffie, met gebak, wandelen we
een klein eindje het stadje in. Direct om de hoek staat de
speeltoren, in de steigers. Het is eigenlijk een kerktoren, uit de
16e eeuw, die hoorde bij een oudere, middeleeuwse kerk, maar die is
al eeuwen verdwenen. De toren geeft nu toegang tot het plaatselijke
museum. Maar er is van alles tegenaan gebouwd.
De daklijst van een van de panden
tussen de waag en de toren draagt het opschrift 'Cipiershuis'. Er was
hier in vorig eeuwen een politiebureau, met cellen. Om de hoek, aan
de andere kant aan de toren vastgebouwd, staat het voormalige
stadhuis. Een ander oud stadhuis staat schuin aan de overkant. Dat is
een groot, statig, 18e eeuws pand, met een met grijze stenen
pilasters versierde gevel, krullerig beeldhouwwerk en helemaal op de
top een 17e eeuws monnikenbeeld.
 |
| Oude Waag en Speeltoren |
Ik zou nog pagina na pagina kunnen
vullen met beschrijvingen van monumentale gebouwen en schilderachtige
woonhuizen. Maar dat hebben anderen al veel beter gedaan.
Jac. P. Thijsse, bijvoorbeeld, die
schrijft dat het er erg stil was op straat.
'Maar wat ziet het er aardig uit, de
mooie vischmarkt, het aardig stadhuis en bovenal de prachtige
klokkentoren, waar omhoog de vroolijke klokken naar alle kanten naar
buiten komen kijken.'
Gerard en ik wandelen het sluisje weer
over, waar een ander beeld van een monnik op is geplaatst en stappen
weer in de auto. De zon schijnt net even tussen de wolken door en
strijkt een mooi licht over Monnickendam, als wij vertrekken,
richting Broek in Waterland.
NB: Dit verhaal is geschreven in 2018. De situatie ter plaatse kan inmiddels veranderd zijn.
Tekening: Gerard Kuit
Foto's: Jan de Stripman
Foto's: Jan de Stripman
Bronnen: Monumenten In Nederland - Noord-Holland 2006; Jac.P.Thijsse –
Langs de Zuiderzee 1915; Google maps; Wikipedia en andere websites
