We rijden verder naar Edam, nemen een
verkeerde afslag en belanden per ongeluk bij de zeesluis van het
stadje. Wel een prettige ongeluk want het is een schilderachtig
plekje.
Volgens het informatiebord, met leuke
tekeningen waarmee de werking uitgelegd wordt, dateert de sluis uit
1827. Het is een schutsluis, met twee paar deuren, waarmee het
hoogteverschil tussen het Zuiderzeewater en het binnenwater
overwonnen kan worden. Toen de sluis gebouwd werd was er natuurlijk
nog eb en vloed in de zee, nu niet meer vanwege de Afsluitdijk.
De sluis is in 1964, in oude stijl,
gerestaureerd en vormt momenteel de verbinding tussen het Markermeer
en de Schermerboezem. Het verschil in waterpeil is 25 centimeter.
Naast de sluis, aan de overkant van
waar wij staan, is een sluiswachterswoning, die ook dienst deed als
vergaderruimte voor het hoogheemraadschap en als herberg. Voor dat
vergaderen was er een speciale herenkamer.
Aan onze kant van het water staat een
kunstwerk dat aangeboden is door de vereniging van
binnenvaartschippers uit Amsterdam. Vanwege het historisch belang van
deze plek. Het bestaat uit een groot dreg-anker, zo'n ding met vier
punten, waarop het silhouet van een zeilschip is geplaatst,
uitgezaagd uit een plaat witgeschilderd metaal. Het geheel wordt
overspannen door een, beetje roestige, witte boog en geflankeerd door
twee amsterdammertjes, van die bruin geschilderde metalen paaltjes
met het wapen van de stad erop.
Op een tweede bord wordt aangekondigd
dat de dijken langs het Markermeer versterkt gaan worden. 'Het
klimaat verandert, de zeespiegel stijgt, het regent vaker en heviger,
de bodem daalt en we krijgen vaker te maken met hoog water. Als we
niets doen loopt Noord-Holland onder water.'
Tussen 2016 en '21 worden de dijken
langs het Markermeer, tussen Hoorn en Amsterdam, verstevigd en waar
nodig verhoogd. Wanneer dit stukje precies aan de beurt is weet ik
niet, maar het bord verwijst naar een website –
www.markermeerdijken.nl.
Daar lees ik dat het geen eenvoudige klus gaat worden. Er wordt
overwogen om ter hoogte van de zeesluis een 'kruinverhoging' te doen.
Dan wordt de bovenkant van de dijk dus hoger gemaakt.
De dijkenbouwers hebben bij Edam te
maken met 'een jachthaven, monumentaal sluisje, bebouwing, een
buitendijkse camping en een Fort'. En ze willen graag rekening houden
met 'woon- en leefmilieu, natuur, landschap, archeologie,
cultuurhistorie en recreatie...'.
Je realiseert het je allemaal niet als
je, op een zonnige voorjaarsdag, staat uit te kijken op het water en
de sluis en de wind door je haren voelt strijken.
Tekening: Gerard Kuit
Foto's: Jan de Stripman
Foto's: Jan de Stripman
Bronnen: Monumenten In Nederland - Noord-Holland 2006; Jacobus Craandijk - Wandelingen door Nederland 1887; Google maps; Wikipedia en andere websites
