Als het niet verboden was geweest, er hing een groot rood waarschuwingsbord, dan hadden we, te voet over deuren van de zeesluis, de bebouwing van Edam zo binnen kunnen lopen. Nu moeten we een eindje omrijden, naar de eerstvolgende brug. We vinden vrij snel een parkeerplaats, vlak bij de grote- of Sint-Nicolaaskerk.
Het zal aan mijn eigen domheid liggen maar bij Edam dacht ik niet direct aan kaas. Raar, natuurlijk, want Edammer is heel bekend. Als we uit de auto stappen blijken we tegenover de Kaaswaag te staan, met een bijna levensgroot standbeeld van twee kaasdragers. Die mannen, met hun witte pakken en platte hoedjes met linten, associeerde ik met Gouda. Ik moet wat kaas betreft nog veel leren.
De Kaaswaag is een klein gebouwtje, met twee grote deuren onder een brede luifel. Daarboven een kleurige gevelsteen en toepasselijke tegeltableaus, met afbeeldingen betreffende de kaashandel. De waag dateert uit 1778 maar is in de 19e eeuw flink verbouwd en versierd. Er is nu een kaasmuseum. Tenminste dat las ik in mijn monumentenboek.
Op internet lees ik dat de Edammer kaas niet meer in Edam en zelfs niet meer in Noord-Holland gemaakt wordt. De bekende rode bollen komen tegenwoordig uit Groningen. Een Edammer kaashandelaar wilde daar verandering in brengen en een nieuwe kaaswinkel, annex museum, openen in een pand waar voorheen een kledingzaak in gevestigd was.
Aan mijn eigen foto's zie ik dat die winkel er inmiddels is, of er ook een museum is staat niet op de gevel of winkelruit. Als ik even verder zoek vind ik dat de Kaaswaag van dezelfde eigenaar is. En: 'In de Kaaswaag is een permanente tentoonstelling ingericht over de kunst van het kaasmaken.'
Dus toch ! Natuurlijk is de waag op zondag gesloten. Dus laat ik me door Gerard naar de grote kerk rollen. Dat is echt een knoepert. Een gotische reus, van rode baksteen – volgens Wikipedia de grootste hallenkerk van Nederland – die eigenlijk in een hoekje van de stad staat. Als er voorbij loopt ben je de oude stad direct weer uit.
Het zuidportaal dankt zijn schilderachtige uiterlijk aan een 19e eeuwse restauratie, uitgevoerd onder leiding van Joseph Cuypers. Dat was de zoon van van architect Pierre Cuypers en Antoinette Alberdingk Thijm. Pierre ontwierp onder meer het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam.
Zuidportaal van de Grote Kerk
Zoon Joseph ontwierp en restaureerde vooral kerken. Aanvankelijk hield hij zich daarbij aan de neogotische stijl die we van vader Pierre kennen. Dat kunnen we ook zien aan het zuidportaal van de Edammer kerk. Later zou Joseph zich ook bedienen van romaanse-, classicistische- en expressionistische vormen.
Gerard en ik keren de kerk de rug toe en wandelen, over de Grote Kerkstraat, naar het centrum van de stad.
Foto's: Jan de Stripman
