De Zuiderzee - 60 - Ilpendam, twee kerken en een blaffende hond

Ilpendam is maar een klein eindje van Watergang verwijderd. Het dorp ligt ingeklemd tussen het Noordhollandschkanaal en de Purmerringvaart. Als we van de provinciale weg langs het kanaal komen, rijden we eerst voorbij een waterpartij, van boven gezien lijkt het een grote boemerang, die vroeger een haven was.

Het dorp is ontstaan op de plek waar in de 12e eeuw een dam gelegd werd in het riviertje de Dorre Ilp, vlak bij de plek waar dat uitstroomde in de Purmer. Die was toen natuurlijk nog een meer, de droogmakerij begon pas 500 jaar later.

We rijden over de met bomen omzoomde dorpsstraat het dorp in, met links het water van de haven, rechts stolpboerderijen en nog meer water. We stoppen even bij de Katholieke kerk, die niet enorm oud is, 19e eeuw, met eraan vastgebouwd een flinke pastorie.

Terwijl ik mijn camera sta scherp te stellen, ik probeer wat afstand van de kerk te nemen door een stukje een oprit in te lopen, begint er achter me ineens een hond te blaffen. Mooi beest een soort husky en hij staat achter een hek, dus ik hoef niet bang te zijn voor mijn broekspijpen. Maar het duurt wel even voor mijn hartslag weer gedaald is en mijn handen niet meer trillen en ik de kerk scherp in beeld kan krijgen.

Rechts naast de kerk staat een houten huis, met een bakstenen gevel. Helemaal in de nok is een gevelsteen met een gans die iets in zijn poot houdt. Daaronder de intrigerende tekst 'Bierschip'. Het enige dat ik erover kan vinden is dat het een rijksmonument is, uit de 19e eeuw stamt en dat die nok met gevelsteen een 'houten aedicula met pilasters en fronton' genoemd wordt. Het huis is, met het oog op overstromingen, gebouwd op een hoge plint.

We rijden verder, over de sfeervolle, maar op zondagochtend doodstille, dorpsstraat. Sommige huizen zijn er oud, soms met een houten gevel, andere zijn nieuw, een enkeling zelfs heel modern. We passeren het dorpshuis, dat halverwege de vorige eeuw lijkt te zijn opgetrokken, voor we weer even stilhouden, nu bij de Hervormde kerk.

De toren ziet er niet erg oud uit, die dateert uit de 19e eeuw, maar de kerk zelf is 17e eeuws en is de vervanger van een middeleeuws exemplaar, dat in 1640 afbrandde. Ik ga op de parkeerplaats, naast de kerk, even zitten, op een ronde bank, die om een fantasievol gesnoeide wilgenboom heen staat. Gerard loopt ondertussen wat rond en maakt foto's.

De bloesembomen, die tussen de kerk en de parkeerplaats zijn geplant, staan vol roze en witte bloemetjes. Er vliegt een buizerd, heel langzaam, tegen de wind in, over de torenspits. Langs de stoeprand ligt een eenzame, verloren, handschoen. Nog even en ik word poëtisch.

Voor we weer in de auto stappen valt ons oog op een modern gebouw, de vormgeving heeft iets van een Griekse tempel, maar dan van baksteen en hout, met horizontale lamellen aan de buitenkant voor de ramen. Boven de ingang hangt een bord: 'Bromet Filmschool Welkom Filmmakers'. Is dat van Frans Bromet ?

Later lees ik bij Wikipedia dat Frans inderdaad in Ilpendam woont. In het lijstje van bekende inwoners en mensen die er geboren zijn valt me verder alleen de naam van Annette Gerritsen op, de schaatster.

Wij rijden ondertussen, over een kaarsrechte weg, de Purmer in, op weg naar Purmerend.  

---

Tekening: Gerard Kuit 

Foto's: Jan de Stripman 

Bronnen: Monumenten In Nederland - Noord-Holland 2006; Jac.P.Thijsse – Langs de Zuiderzee 1915; Google maps; Wikipedia en andere websites