De Zuiderzee - 24 – De Vanenburg bij Putten

In vorige hoofdstukken heb ik er wel eens over geklaagd dat je zo weinig direct langs de kust, van de oude Zuiderzee, kunt rijden. Voor fietsers zijn er hier en daar wel mogelijkheden, maar de automobilist en zijn minder valide bijrijder komen er meestal bekaaid vanaf.

Dat is tussen Nijkerk en Harderwijk wel anders. De A28 loopt daar vanaf Strand Nulde, over een afstand van 9 kilometer, pal langs het voormalige zeewater. Het is jammer genoeg een saaie snelweg en het randmeer is hier ook nog op zijn smalst. Het heet niet voor niets het 'Nuldernauw'.

Aan het strand zelf, net als aan Strand Horst, vlakbij Harderwijk, is niet veel te zien. Een strook zand, met daarnaast een grasveld, een parkeerplaats, een rij bomen en daarachter het langsrazende verkeer. We zijn eindelijk weer eens aan de kust, maar rijden dus liever landinwaarts. 

Een paar kilometer eerder zijn we langs een tankstation gekomen dat Vanenburg heet. Je zou kunnen denken dat een bekende oud-voetballer hier, na zijn carrière, een nieuw bestaan heeft gevonden. Maar het is genoemd naar een landgoed, dat tussen Nulde en Putten, een beetje plompverloren in de polder ligt.

Over de Zuiderzeestraatweg, tussen groene weiden en goedverzorgde boerenhoeves, kom je aan een met jonge eiken beplantte laan die de 'Vanenburgerallee' heet. Halverwege staat,aan de linkerkant een groot, wit, 19e eeuws landhuis, in neoklassieke stijl gebouwd.

Achter een smeedijzeren hek zie je aan de ene kant een wit koetshuis, daar tegenover, als spiegelbeeld, de oranjerie. Bovenaan de gevel van het hoofdgebouw prijkt een kleurig wapenschild. Het geheel wordt omgeven door fraai geboomte, bloembedden, bijgebouwen en waterpartijen.

De naam Vanenburg wordt al in 14e eeuwse documenten genoemd. Aanvankelijk als landgoed dat tot verschillende kloosters behoorde. In de 17e eeuw kwam het in handen van de familie van Angeren. Of die er een huis bouwden is niet zeker. Een volgende eigenaar, Hendrick van Essen deed dat in ieder geval wel. Hij liet de Amsterdamse architect Phillips Vingboons een landhuis ontwerpen.

Het wapenschild op de gevel is het enige dat daaraan nog herinnert. Een latere erfgename, Anna Frederika Everdine van Goltstein van Oldenaller, trouwde met Frederik Willem Jacob van Aylva baron van Pallandt. Zij lieten in 1868 het huidige Vanenburg bouwen. 

Niet elke rijke erfgenaam weet zijn eigen weelde op waarde te schatten. Tussen 1916 en '31 maakte een volgende baron van Pallandt zoveel schulden dat de Vanenburg verkocht moest worden. Het pand diende daarna onder meer als school, maar tijdens de bezetting, ook als gevangenis voor opgepakte Joden.

Het stond daarna een tijd leeg. Totdat het in 1996 opgekocht en gerestaureerd werd. Sindsdien doet het dienst als hotel en vergader ruimte. Daartoe zijn links naast het landgoed enkele nieuwe zalen bijgebouwd.

Even verderop, aan de Vanenburgerallee, is in 2000 een heel nieuw landhuis opgetrokken. Het heeft o.a. 2 inpandige garages, een biljartkamer, zwembad, wijnkelder, 6 slaapkamers, meerdere badkamers en een apart gastenverblijf. In september 2013 werd het verkocht voor bijna 3 miljoen euro.

Leven op grote voet is dus nog steeds mogelijk...

---

NB: Dit verhaal is geschreven in 2013, voor het verenigingsblad van Artishock in Soest. De situatie ter plaatse kan inmiddels veranderd zijn.

Zie ook: Kasteel de Vanenburg facebookpagina  

Website www.vanenburg.nl

Tekeningen: Gerard Kuit , foto's Jan de Stripman

Bronnen: Jacobus Craandijk – Wandelingen door Nederland 1879; Prof. J.A. De Rijk e.a. – Wandelingen door Gooi- en Eemland 1905; Jac.P.Thijsse – Langs de Zuiderzee 1915; Monumenten in Nederland - Noord-Holland 2006; Google maps en Wikipedia.