De Langbroeker Wetering 4 – Beverweerd

Een smal weggetje evenwijdig aan de Kromme Rijn, die buiten het zicht achter het weiland aan de linkerkant stroomt, voert ons naar het bos bij Beverweerd. Tot voor kort stonden er flinke eiken langs dit laantje maar die zijn niet lang geleden gekapt. Gerard veronderstelt dat ze ziek waren, maar we zien maar één rotte stam tussen de trieste stompen.

We parkeren de auto tegenover het toegangshek van het kasteelterrein. Er tegenover loopt een onverharde weg door het bos naar de Wetering. Dominee Craandijk omschrijft de omgeving zo: ‘Daar vinden wij lange lanen van eiken en iepen, linden en sparren, heen leidend om het uitgestrekte park, dat met een zwaar en kostbaar hek is afgesloten.’

Als we het hek doorlopen, een groot deel van het terrein is opengesteld voor wandelaars, zien we links een aantal licht gepleisterde gebouwen. Een ervan is het koetshuis uit 1847, het heeft grote deuren, een torentje en is versierd met gebeeldhouwde paardenkoppen. De andere lage, witte panden dateren uit het midden van de 20^e eeuw toen het kasteel in gebruik was als internationale school.

De oorsprong van het kasteel ligt heel wat eerder. ‘Op het einde van de 13^e eeuw wordt voor het eerst een edelman met den naam van Beverweert genoemd, en wel heer Zweder, ridder…’. Zweder sneuvelt in 1304 op het slagveld en zijn familie raakt het kasteel kwijt aan het geslacht van de Velde.

Door huwelijk komt het bij de van Vianens terecht en blijft daar tot de 15^e eeuw. Johanna van Vianen van Beverweerd trouwt dan met Jan van Boekhout. Door vererving komt het in 1536 in het geslacht van Buren. In 1564 erft Filips Willem van Nassau, de oudste zoon van Willem de zwijger, het huis van zijn moeder Maria van Buren. Via Filips’ broer Maurits komt het in het bezit van diens bastaardzoon Lodewijk van Nassau, die we al eerder tegengekomen zijn als bouwer van het slot in Zeist.

Na nog een heel stel huwelijken en verervingen komt Beverweerd in 1906 in de familie van Rechteren Limpurg terecht. Lutgaris van Rechteren Limpurg, gehuwd met Constantin Friedrich Graf zu Castell-Castell, verkocht het kasteel in 1958 aan de stichting Quakerscholen waarna het tot school verbouwd werd. Een functie die het gebouw voor zover ik weet nu niet meer vervult.

Als Gerard en ik er rondlopen is van enige schoolse activiteit in ieder geval niets te merken. De bijgebouwen lijken leeg te staan, aan de gezellige gordijntjes en planten voor de ramen te zien wordt het hoofdgebouw wel bewoond.

De kern van dat hoofdgebouw dateert uit de 13^e eeuw. Maar later is er veel aan het huis vertimmerd en vooral een verbouwing uit de 19^e eeuw heeft zijn stempel op het uiterlijk van Beverweerd gedrukt. Naar de smaak van de tijd werd het omgebouwd tot een neogotisch buitenhuis. Het kreeg een regelmatige voorgevel met twee hoektorens waartussen een balkon met gietijzer balustrade. Nepkantelen en arkeltorentjes bekroonden het geheel.

De middeleeuwse stenen verdwenen onder een laag pleisterwerk waarin een blokpatroon werd uitgehakt. De ingangspartij kreeg een dubbele gebogen trap die naar een bordes leidde. Allemaal erg sjiek, maar niet wat je verwacht bij een middeleeuwse burcht.

Craandijk vond het een ‘…schoon en grootsch huis.’, hoewel hij min of meer spijtig opmerkt dat ‘… wat aan Beverweerd zijn middeleeuwsch voorkomen gaf, is verdwenen…’. In de 20^e eeuw werd de pleisterlaag weer verwijderd, maar de sporen van het blokpatroon zijn nog steeds in de gevels te zien.

Beverweerd staat op een eilandje dat aan een kant aan de Kromme Rijn grenst, er staan opmerkelijke bomen in het park, dat verder uit mooie groene gazons bestaat. Een bordje verbiedt ons om op het gras te komen en ook de, van fraaie gietijzeren leuningen voorziene, brug naar het kasteeleiland is verboden toegang. Gerard maakt een paar foto’s en we vervolgen onze tocht richting Werkhoven.

Deze verhalenreeks is geschreven in 2001, voor het programmablad van vereniging Artishock in Soest, en eerder verschenen op het Volkskrantblog. De situatie ter plaatse kan inmiddels veranderd zijn.

Tekening: GerardKuit

Zie ook op Wikipedia:

Beverweerd - Daar is te lezen dat het kasteel momenteel leeg staat. In 2005 werd het aangekocht door de Stichting Philadelphia Vegetarisch Centrum. Er waren plannen: 'Op het terrein zouden zorgvoorzieningen en appartementen worden gerealiseerd voor oudere vegetariërs, de doelgroep van Philadelphia Vegetarisch Centrum. (…) Anno 2009 werden de werkzaamheden wegens geldgebrek gestopt. In 2011 werd Beverweerd verkocht. '

Onlangs zag ik een advertentie in de krant waarin kunstschilder en meestervervalser Geert Jan Jansen zijn werk te koop aanbood in kasteel Beverweerd. Hij blijkt er sinds 2006 te wonen en te werken. Zie ook www.geertjanjansen.nl

Lodewijk van Nassau-Beverweerd

Bronnen: J. Craandijk: Wandelingen door Nederland - Utrecht, 1874;  ENSIE lexicon 1952; Doriann Kransberg en Hans Mils: Kastelengids van Nederland, 1979; Handboek Natuurmonumenten, 1996; Monumenten in Nederland - Utrecht, 1997; Landschapsgids voor Utrecht – Stichting het Utrechts Landschap, na 1997.