De Zuiderzee deel 2 – Naar Muiderberg

Het is een smal weggetje dat langs de oude Zuiderzeedijk van Muiden naar Muiderberg loopt. Voor het grootste deel onderlangs de dijk, zodat je maar af en toe een glimp van het IJmeer kunt zien. Aan de andere kant, rechts van ons, is het uitzicht ruim, over weids polderlandschap.

Dit stuk heet 'de Noordpolder beoosten Muiden', volgens mijn topografische kaart uit de jaren '70. De sloten lopen hier haaks op de zeedijk. Een stukje verder landinwaarts lopen ze parallel aan de oude zeekust. Misschien een teken van inpoldering in twee fasen.

Er zijn maar een paar boerderijen aan de weg en na een paar sportveldjes rijden we ineens langs een bosrand. Dit onverwachte bosperceel heet het echobos, genoemd naar een stenen muur die er te vinden is, die geluiden weerkaatst. Het is een overblijfsel van de 17e eeuwse buitenplaats Rustwijk, ooit gesticht door de Amsterdamse regent en dichter Johan Six.

Ik vermoed dat het hier om dezelfde Johan, of Jan, Six gaat die door Rembrandt in 1654 geportretteerd is. Het inmiddels beroemde schilderij is nog steeds in bezit van de familie Six en wordt in het najaar van 2010 tentoongesteld in het Rijksmuseum.*)

Volgens Thijsse is het echobos '...voor Amsterdammers het bosch, dat zij al wandelend het vlugst kunnen bereiken.' Hij roemt de gevarieerde begroeiing en de vele vogels die je er kunt zien. Ondertussen zijn we haast ongemerkt Muiderberg binnen gereden. Op een kruispunt slaan we het smalle weggetje in naar de kerk, die op een hoogte aan de rand van het dorp ligt.

Thijsse schrijft: 'Muiderberg zelf is een van de mooiste landschappen in Holland, vooral uit de verte, want de heuvel met zijn hooge bomen en de kerk met den stompen toren rijzen alleraardigst omhoog uit de zee en uit de vlakte en vormen een prachtig en indrukwekkend silhouet.'

We parkeren de auto en kijken een beetje verbaasd om ons heen. Bij veel dorpen en steden moet je je eerst een weg zoeken door nieuwbouwwijken en industrieterreinen, hier sta je zomaar ineens in het oudste deel van het dorp.

Muiderberg is in de vroege middeleeuwen ontstaan. Een door de gletsjers in de ijstijden gevormde stuwwal raakt hier aan de zuiderzeekust. Door afkalving is een soort klif ontstaan en daarbovenop ligt, inderdaad indrukwekkend mooi, de verder tamelijk eenvoudige kerk.

Graaf Willem III van Holland stichtte hier in 1324 een kapel ter ere van Floris V. In de 15e eeuw werd de kapel opgevolgd door een gotisch kerkgebouw, dat na brand aan het eind van de 17e eeuw grotendeels herbouwd moest worden. In 1934 ging door een brand nog eens de spits van de toren verloren.

Ik wandel een rondje om de kerk langs tamelijk recente grafstenen. Gerard maakt wat foto's. Binnen zijn de geluiden van de zondagochtenddienst te horen. Stilletjes stappen we weer in de auto...

*) - De tentoonstelling was van 7 september tot 29 november 2010. Zie ook dit bericht op de website van het Rijksmuseum.

Dit verhaal is geschreven in 2010 en is eerder verschenen in de Artishock Berichten, het maandblad van Vereniging Artishock in Soest. Het kan zijn dat inmiddels de situatie ter plaatse gewijzigd is.

Tekening: Gerard Kuit

Foto's: De Stripman

Bronnen: Jac.P.Thijsse – Langs de Zuiderzee 1915; Monumenten in Nederland - Noord-Holland 2006 ; Google maps en Wikipedia.

Zie op Wikipedia: Jac. P. Thijsse – Muiderberg – Jan Six 

Op Google Maps: Muiderberg, kerk en echobos