vrijdag 11 december 2015

De Zuiderzee – 18 – Bunschoten en zijn middeleeuwse oorsprong

Op Wikipedia, de internet-encyclopedie die door de gebruikers zelf gemaakt wordt, krijgt Spakenburg veel meer aandacht dan Bunschoten. Het kleurrijke vissersverleden is misschien aantrekkelijker om over te berichten dan het gewone boerenleven. Ik kan me ook voorstellen dat de argeloze bezoeker in een rechte lijn doorrijdt naar de schilderachtige botterwerf.

Toch moet je voor oude, monumentale panden niet in Spakenburg zijn. De huisjes rond de oude haven zijn op z'n vroegst 19e eeuws. Een oude kerk is er niet en doe drie stappen van de werf af en je staat tussen de 20ste eeuwse nieuwbouw. Dan heeft Bunschoten iets meer te bieden, hoewel het ook niet heel veel meer is.

De twee dorpskernen worden met elkaar verbonden door een rechte gracht, met aan weerskanten een weg. Waar die vaart aansluit op de haven is hij drooggelegd en heet het nu het Spuiplein. Voor de afvoer van water naar de Zuiderzee, nu IJsselmeer, doet hij geen dienst meer. Ook langs de vaart overheerst de nieuwbouw, afgewisseld met een enkele oude boerderij. Maar de vleugelnotenbomen langs het water en de witte voetgangersbruggetjes maken het toch best aardig.

Bij het Kolkplein, waar tot 1932 de haven van Bunschoten was, bereiken we het eind van de vaart en staan we aan de middeleeuwse stadsgrens van Bunschoten. Stadsgrens, ja, want het dorp kreeg halverwege de 14e eeuw stadsrechten.

Er werd zelfs een stadsgracht gegraven en een aarden wal aangelegd. Tijdens de Hoekse- en Kabeljauwse twisten werd het prille stadje verwoest. De vestingwerken zijn nooit hersteld, maar de aanleg is nog steeds aanwezig en vanuit de lucht mooi te zien.

Vanaf het Kolkplein, aan het begin van de Dorpsstraat, kun je rechtsaf de Stadsgracht volgen. Die vormt een langgerekte boog die uiteindelijk aan de andere kant van de dorpsstraat weer uitkomt. Het westelijke deel van het stadje is grotendeels onbebouwd gebleven. Paarden grazen er op de smalle middeleeuwse kavels.

Aan de Stadsgracht staat sinds 2009 weer een korenmolen, De Hoop. De oorspronkelijke molen werd hier in 1967 gesloopt om plaats te maken voor een garagebedrijf. Net als in Soest, waar De Windhond weer herbouwd is, is hier met behulp van sponsors weer een molen verrezen.

Aan de knusse Dorpsstraat staat de oude middeleeuwse kerk van Bunschoten en het vroeg 20ste eeuwse raadhuis. Hier vind je ook nog een aantal aardige oude boerderijen.





NB: Dit verhaal is geschreven in 2013, voor het verenigingsblad van de Artishock in Soest. De situatie ter plaatse kan inmiddels veranderd zijn.



Tekening: Gerard Kuit , foto Jan de Stripman

Bronnen: Jacobus Craandijk – Wandelingen door Nederland 1879; Prof. J.A. De Rijk e.a. – Wandelingen door Gooi- en Eemland 1905; Jac.P.Thijsse – Langs de Zuiderzee 1915; Monumenten in Nederland - Noord-Holland 2006 ; Google maps en Wikipedia.
Bunschoten-Spakenburg op Wikipedia 



2 opmerkingen:

martin zei

Probeer het eens met het aanvinken van die hokjes: 'mooi blog', interessant'', 'leetzaam' etc.

Jan de Stripman zei

Daar zijn ze voor, Martin !