donderdag 24 december 2020

De Zuiderzee – 66 – Edam, het oude centrum


Langs de Grote Kerkstraat
staan leuke huizen met houten topgevels en ook het Protestants Weeshuis, dat dateert uit de 16e eeuw maar een 19e eeuwse gevel heeft. We passeren ook een voormalig winkelpand, met fraai versierde houten kozijnen. Twee deuren verder de firma Has V.O.F., meubelmakerij, meubelstoffeer-derij en houtdraaierij, achter een gevel met rondboog-vensters,.

De straat komt uit op het Damplein, tegenover het 18e eeuwse raadhuis en het postkantoor uit de 19e eeuw. Het lijkt alsof er een dam onder het plaveisel ligt, maar dat is de overkluizing van een deel van de oude haven. Hier zien we de eerste tekenen van toerisme, souvenirwinkeltjes zijn open en er zijn meer mensen op straat, die elkaar en zichzelf fotograferen met de oude geveltjes als achtergrond.


Edam is in de 13e eeuw ontstaan bij een dam in de Ye, of E, scheepsbouw, visserij en kaashandel brachten het stadje tot bloei. In 1357 kreeg het stadsrechten van Graaf Willem V, die daarmee hoopte medestanders te krijgen in de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Kort daarna werd een nieuwe haven aangelegd.

Rond 1500 werd Edam voorzien van stadsmuren, in de 16e eeuw werden die voorzien van bastions. Alles, inclusief de zeven stadspoorten, werd in de 17e, 18e en 19e eeuw gesloopt. Nu resteren alleen nog straatnamen, zoals de Noorder- Wester en Zuidervesting, en de singels.

Stadhuis Edam
Er blijft gelukkig nog heel veel monumentaals en schilderachtigs over, zoals we zien als we op het Damplein staan. Op een hoekje is een muziekwinkel met een paar mooie gitaren in de etalage. Ik maak een foto van onze reflectie in het raam, met Fenders en Gibsons als decor.

Gerard gaat chocola kopen, ik wacht buiten voor de muziekwinkel. De meeste mensen vinden het niet beleefd om naar een persoon in een rolstoel te staren. Dat zorgt er voor dat je je als rolstoeler af en toe wat buitengesloten voelt. Alsof je onzichtbaar bent.

Speeltoren Edam

Pal voor mijn neus raken een toerist – uit het Midden-Oosten – en een racefietser met elkaar in gesprek. Ik ben onzichtbaar en luister dus ongemerkt mee. De buitenlander zegt als zeeduiker te werken en in Nederland een paar dagen de toeristische plekken te komen zien. Hij komt met de bus uit Amsterdam.

De fietser vertelt dat hij in een dorp in de buurt woont en een eigen bedrijf heeft. Hij zegt dat Edam 's avonds mooi verlicht wordt. De toerist besluit om de bus naar Volendam te nemen en dan later hier terug te komen.

Dat is ook de kant die wij opgaan, maar dan met onze eigen auto.








Tekening: Gerard Kuit 

Foto's: Jan de Stripman 

Bronnen: Monumenten In Nederland - Noord-Holland 2006; Jacobus Craandijk - Wandelingen door Nederland 1887; Google maps; Wikipedia en andere websites


2 opmerkingen:

martin zei

Tsjonge je hebt je bezoek aan de dijk vast al achter je liggen en je hebt het overleeft, maar een pretje is het daar allerminst.

Jan de Stripman zei

@martin - Het was een hilarische belevenis...;o)