We rijden van het rustige Hierden, over
de Zuiderzeestraatweg, verder richting Hulshorst. Halverwege de twee
dorpen is, links van de weg, in een flauwe bocht, de oprijlaan naar
kasteel Essenburgh. Een echt, verdedigbaar, middeleeuws kasteel is
het niet, als je scherp zou willen slijpen zou je het misschien beter
een landhuis kunnen noemen. Maar het is wel de moeite waard om er
even te stoppen.
Essenburgh ligt er mooi bij in zijn
landschapspark met ruime vijver, die gevoed wordt door de
Hierdensebeek. Het is een rood bakstenen gebouw met aan voor- en
achterkant een torenvormige middenpartij. Het werd in 1652 gebouwd,
mogelijk op de plaats van een oudere voorganger, door
Johan Coolwagen, die hoopte daardoor toegang tot de
Ridderschap van de Veluwe te krijgen. Dat mislukte en uiteindelijk
moest hij de Essenburgh verkopen.
Na verschillende eigenaarswisselingen
en verbouwingen kwam het kasteel in 1950 in het bezit van de
Norbertijner monniken, van de Abdij van Berne uit
Heeswijk-Dinther, die er een vormingscentrum begonnen. Momenteel is
er een hotel gevestigd, maar je kunt er ook nog steeds cursussen en
trainingen volgen.
Een andere
bezienswaardigheid, in de bossen tussen Hierden en Hulshorst, was de
schildershut 'de Schuilhoek', in 1920 gebouwd voor H. Hana. Het was
een laag houten gebouwtje, met een rieten dak, net groot genoeg om
ruimte te bieden aan een keuken, toilet, woon en slaapkamer. Helaas
is het in 2012 afgebrand. Herman Hana, de oorspronkelijke eigenaar,
is in 1952 al overleden. Op internet vond ik een interessant artikel
over hem. (Kijk op deze website)
Hana
werd geboren in Amsterdam, in 1874, en kreeg onder andere les van de
architect Berlage. Als jonge man werd hij lid van het Theosofisch
Genootschap. De theosofen geloofden dat '...kunst, religie,
wetenschap en techniek onderling met elkaar verbonden waren.' En in
een '...bezielde natuur (overal is bewustzijn), imaginaties (mensen
hebben toegang tot hogere werelden door innerlijke verbeelding) en
transmutatie (verandering van het lagere in het hogere, kwik in goud
bijvoorbeeld).'
Aanvankelijk hield Hana
zich vooral bezig met het maken van ornamenten, hij ontwierp daarvoor
zelfs een ornamentenmachine, '...een bewegend stelsel van lenzen,
spiegels en prisma’s die in oneindige combinaties, gekleurde,
strenggeometrische ornamenten mechanisch op een doek projecteerde.'
Hij heeft geprobeerd een
bedrijf van de grond te krijgen om uit beton gegoten huizen te
bouwen. Er werd zelfs een proefwoning gebouwd in Santpoort. Hij
mengde ook verf en chemische stoffen tot willekeurige, gemarmerde,
voorstellingen op karton, die hij 'kristallisaties' noemde. Later
schilderde hij, meer conventionele, portretten en landschappen.
Bij zijn dood schreef
Jeanne van Schaik-Willing dat '...de man met de vierkante kop en
staalblauwe ogen tekeer kon gaan tegen verenigingen die oude molens
of geveltjes in stand wilden houden. Voor hem telde alleen de
toekomst.' Dus misschien zou hij het helemaal niet erg gevonden
hebben dat zijn schildershut uiteindelijk afgebrand is...
NB: Dit verhaal is geschreven in 2014, voor het verenigingsblad van Artishock in Soest. De situatie ter plaatse kan inmiddels veranderd zijn.
Tekeningen: Gerard Kuit , foto: Jan de Stripman
Bronnen: Jac.P.Thijsse – Langs de Zuiderzee 1915; Monumenten
in Nederland - Gelderland 2000; Google maps, Wikipedia en andere websites.
2 opmerkingen:
Die vooruitgangsgedachte is gelukig al wat afgeremd. Er zijn nog een paar remmen over om in te trappen. Maar dan hebben we na Jac. P Thijsse en de Waterloplein krakers tenminste ook nog wat te doen.
@martin - Het zou al mooi zijn als we niet meer blind vooruit stormen, maar eerst een beetje nadachten...
Een reactie posten